ASCOSAMENTE avv.

0.1 aschosamente, aschoxamente, ascoçamente, asconsamente, ascosamente, ascosamentre, asschoxamente, oschoxamente, 'scosamentre.

0.2 Da ascoso.

0.3 Quindici segni, 1270-90 (pis.): 1.

0.4 In testi tosc.: Quindici segni, 1270-90 (pis.); Ottimo (sec. red.), a. 1340 (fior.).

In testi sett.: Matteo dei Libri, XIII sm. (bologn.); Legg. S. Caterina ver., XIV in.; Anonimo Genovese (ed. Cocito), a. 1311; Fr. Grioni, Santo Stady, a. 1321 (venez.).

In testi sic.: Giovanni Campulu, 1302/37 (mess.).

0.7 1 Di nascosto, fuori della vista e conoscenza altrui; in segreto. 1.1 Di sorpresa. 1.2 In modo irriconoscibile.

0.8 Raffaella Pelosini 05.01.2000.

1 Di nascosto, fuori della vista e conoscenza altrui; in segreto.

[1] Quindici segni, 1270-90 (pis.), .51, pag. 255, col. 1: Tu fai peccato ascoçamente, / et sì ti guardi da le gente; / ma da cului che tucto vede, / la tua opra e la tua fede, / non ti vuoli tu guardare, / tanto ài dilecto in peccare.

[2] Matteo dei Libri, XIII sm. (bologn.), 47, pag. 136.2: E nui, ke non solamente una fiata, ma tuto tempo de nostra vita avemo receputi, mantenuti e defesi non asconsamente, ma palesemente tuti vostri devoti, e de nostra terra e de fori, da vo' devem aver vostra gracia dignamente.

[3] Legg. S. Caterina ver., XIV in., 1149, pag. 294: ella temeva l'imperaoro né no se monstrava; / de sovra dal palaxio, en soa çambra stava, / vedeva ascosamentre questo maleficio / et aspetava segno de lo divin çuixio...

[4] Anonimo Genovese (ed. Cocito), a. 1311, 14.436, pag. 168: De lo prumer ve digo a presente, / zo che s'envora ascosamente; / prender le cosse in traicion, / se 'lo no sa de chi 'le som.

[5] Fr. Grioni, Santo Stady, a. 1321 (venez.), 588, pag. 64: Allora non fe demorança: / Entranbi do sença fallança / Se partí molto aschoxamente, / Che no lly sentí homo vivente.

[6] Giovanni Campulu, 1302/37 (mess.), L. 2, cap. 3, pag. 44.7: et tamen chistu sanctu Paulu, volendu fugiri la pirsecutione la qualj era apparichata in Damascu, illu fo misu in una sporta et calatu pir lu muru de la citate ascosamente, a zo chi fugissj kylla pirsecutione.

[7] Ottimo (sec. red.), a. 1340 (fior.), c. 3, pag. 461.26: - la morte spolglia e preda, la quale aschosamente viene come ladrone...

[8] Maramauro, Exp. Inf., 1369-73 (napol.>pad.-ven.), cap. 7 parr. 49-54, pag. 188.56: Ne la segonda punisce li soperbi e, soto loro, li invidiosi e li accidiosi, ascosi però che sono vitii li quali l'omo pò ascosamente usare e consisteno ne la mente, ma l'altre consisteno ne le operatione.

[9] Tristano Veneto, XIV, cap. 302, pag. 272.37: E là o' che Tristan era in tal maniera apresso la raina, e quelli li qual de fora atendeva dé' aspetar infin tanto che Tristan fosse adormiçado, atanto echo vui vignir Brenchaina al plui 'scosamentre qu'ella pote da Tristan...

1.1 Di sorpresa.

[1] Tristano Veneto, XIV, cap. 63, pag. 90.20: Puo' diseva: «O Dio verasio, perqué non mandasse vuy oramai chussì ascosamente e chussì brutamentre per meço lo mar una tempesta sì grande che nuy possamo mo dir che lo dio del mar era choroçado inver loro, per la qual elli non podesse algun de loro schapular?

1.2 In modo irriconoscibile.

[1] Tristano Veneto, XIV, cap. 414, pag. 376.29: Et puo' disse qu'elo se tignerà sì ascosamente che nigun non lo cognoserà né non saverà qui elo sia.

[u.r. 10.09.2008]